Monthly Archives: March 2024

296. Տրված տեքստում նախադասություններն առանձնացրու:

Սպիտակ ագռավները բնության մեջ հազվագյուտ են։ Նրանք շատ քիչ են պատահում։ Հենց դրանով են նրանք հետաքրքիր։ Տասնութերորդ դարում Ռուսաստանի թագավոր Պետրոս Առաջինը պալատում մի սպիտակ ագռավ էր պահում՝ որպես հազվագյուտ երևույթ խոսքի մեջ «սպիտակ ագռավ» արտահայտությամբ բնորոշում են մյուսներից տարբերվող մարդկանց, հազվադեպ հանդիպող առարկաները։ Առաջին անգամ դա հռոմեական մի բանաստեղծ՝ Յուվենալիուսն է գործածել:

297. Ա և Բ նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունները բացատրի՛ր: Գտի՛ր տարբերության պատճառը:

Ա. Իշխանի ձին մոտեցավ դռանը և սմբակով հարվածեց:
Բ. Ձին մոտեցավ իշխանի դռանը և սմբակով հարվածեց:

Ա խմբում ձին իշխանին Էր իսկ Բ խմբում դուռն Էր իշխանինը։

Ա. Ժամանակը ոչ մի հզոր շինություն չի խնայել:
Բ. Հզոր ժամանակը ոչ մի շինություն չի խնայել:

Ա խմբում շինություն Էր իսկ Բ խմբում ժամանակն Էր հզոր։

Ա. Մենակ չմնալու համար մեզ հյուր եկած աղջիկը զրուցում էր հոգնած  երգչուհու հետ:
Բ. Մենակ չմնալու համար մեզ հյուր եկած աղջիկը հոգնած զրուցում էր  երգչուհու հետ:

Ա խմբում երգչուհին էր հոգնած իսկ Բ խմբում աղջիկըն էր հոգնած։

Ա. Ամբիոնի մոտ կանգնած մարդն ինչ-որ բան էր պատմում պապիս:
Բ. Մարդն ինչ-որ բան էր պատմում ամբիոնի մոտ կանգնած պապիս:

Ա խմբում մարդն կանգնած էր Ամբիոնի մոտ իսկ Բ խմբում Ամբիոն Էր պապիկի մոտ։

298. Ընդգծված բառի կամ բառակապակցության տեղը փոխելով՝ նախադասության իմաստը փոխի՛ր:

Օրինակ՝
Երեք տարի առաջ ամառանոցում սկսած շինարարությունն ավարտել ենք: – Ամառանոցում սկսած շինարարությունը երեք տարի առաջ ենք ավարտել:

Թագավորությունից բերած զարմանալի իրերը թաքցրեց իր ստորգետնյա  ամրոցում։

Ստորգետնյա թագավորությունից բերած զարմանալի իրերը թաքցրեց իր ամրոցում։

Պատկերասրահի տնօրենն ուզում է զբոսաշրջիկների առաջ դուռը փակել:

տնօրենն ուզում է զբոսաշրջիկների առաջ պատկերասրահի դուռը փակել:

Բահով խաղալու ժամանակ տղան ավազների միջից մի մեծ խեցի հանեց:

Մեծ բահով խաղալու ժամանակ տղան ավազների միջից մի խեցի հանեց:

Ֆրանսիայի մի քարանձավում գտնվել են ավելի քան տասնհինգհազարամյա  պատմություն ունեցող նկարներ:

Ֆրանսիայի վելի քան տասնհինգհազարամյա  պատմություն ունեցող մի քարանձավում գտնվել են ա նկարներ:

Ափ դուրս գալով՝ հսկա խեցգետինը ձկնորսներին Պատահաբար  ավար դարձավ:

299. Քանի ձևով կարող ես՝ տրված բառակապակցությունն ավելացրո՛ւ նախադասությանը: Ծանր ու հոգնեցուցիչ նախապատրաստական աշխատանքը վերջացնելուց հետո սկսեց վերելքը: (ծանր ու հոգնեցուցիչ)

Վերելքը սկսեց ծանր ու հոգնեցուցիչ նախապատրաստական աշխատանքը վերջացնելուց հետո։

Ծռմռված ու ժանգոտ իրեր հանեցինք տուփից մետաղյա հին(ծռմռված ու ժանգոտ)

Տուփից հանեցինք ծմռված ու ժանգոտ մետաղյա հին իրեր։

Ծռմռված ու ժանգոտ տուփից հանեցւինք մետաղյա հին իրեր։

տասը տարի հետո դահլիճ մտնողը մոռացած կլինի այսօրվա շքեղությունը: (տասը տարի հետո)

Դահլիճ մտնողը տասը տարի հետո այսօրվա շքեղությունը մոռացած կլինի։

Աղջիկն ու տատը ննջում էին: (անսովոր աղմուկից հոգնած)

Անսովոր աղմուկից հոգնած աղջիկն ու տատը ննջում էին։

Աղջիկն ու տատը անսովոր աղմուկից հոգնած ննջում էին։

Արևիկին խոստացած նվերն այսօր տալո՞ւ ես: (հանդեսի ժամանակ)

Հանդեսի ժամանակ Արևիկին խոստացած նվերն այսօր տալո՞ւ ես։

Արևիկի խոստացած նվերն հանդեսի ժամանակ նվերն տալո՞ւ ես։

284. Հրաման արտահայտող նախադասությունները գտի՛ր և դրանց բայերն ընդգծի՛ր:

Կշրջես աշխարհից աշխարհ ու տուն կգաս:
Շրջի՛ր աշխարհից աշխարհ ու տուն արի՛: սա հրաման է,
Արծվի ճուտ ես պահում, որ մեծանա, արծիվ դառնա:
Արծվի ճուտ պահի՛ր, որ մեծանա, արծիվ դառնա: սա հրաման է,
Չես քնի, մինչև տատդ հեքիաթ չպատմի:
Մի՛ քնիր, մինչև տատդ հեքիաթ չպատմի: սա հրաման է,

285. Տրված բայերի հրամայական ձևերը կազմի՛ր:
Օրինակ՝
գրել – գրի՛ր – գրեցե՛ք, աղալ- աղա՛- աղացե՛ք:

Ա. Սիրել – սիրիր – սիրեցե՛ք, կանչել – կանչիր – կանչեցե՛ք, նկարել – նկարիր – նկարեք, լսել – լսիր – լսեցե՛ք, նստել – նստիր – նստեցե՛ք, կանգնել – կանգնիր – կանգնեցե՛ք, զանգել – զանգիր – զանգեցե՛ք, կապել – կապիր – կապեցե՛ք, փրկել – փրկիր – փրկեցե՛ք, կապկպել – կապկպիր – կապկպեցե՛ք , կոտրատել – կոտրատիր – կոտրատեցե՛ք, կապոտել – կապոտիր – կապոտացե՛ք:
Բ. Խաղալ – խաղա – խաղացե՛ք, սողալ – սողա – սողացեք, կարդալ – կարդա – կարդացեք, գնալ – գնա – գնացեք, մնալ – մնա – մնացեք, գոռալ – գոռա – գոռացեք:

286. Տրված բայերը հրամայական դարձրո՛ւ և Բ շարքի բայերի հրամայական ձևերով կազմի՛ր նախադասություններ:

Ա. Հեռանալ – հեռացիր, գոհանալ – քոհացեք, վախենալ – վախեցիր, կամենալ – կամեցիր, հասնել – հասիր, թռչել – թռչիր, մեռնել – մեռան, կորչել – կորչիր, փախչել:
Բ. Ուտել, գալ, տալ, լինել, տեսնել, ելնել:

287. Հրամայի՛ր և արգելի՛ր (տե՛ս օրինակը): Կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ:

Օրինակ՝
հավաքել – հավաքեցե՛ք կամ հավաքե՛ք – մի՛ հավաքեք:
Մաքրել – մաքրեցե՛ք – մի՛ մաքրեք:
Գնալ – գնացե՛ք – մի՛ գնաք կամ մի՛ գնացեք:
Հեռանալ – հեռացե՛ք – մի՛ հեռանաք կամ մի՛ հեռացեք:

Վճարել – վճարեցե՛ք կամ վճարեք – մի վճարեք, հաշվել – հաշվեցե՛ք կամ հաշվեք -մի հաշվեք, հանել – հանեցե՛ք կամ հանեք – մի հանեք, գումարել – գումարեցե՛ք կամ գումարեք – մի գումարեք, գողանալ – գողացե՛ք – մի գողացե՛ք, բարձրանալ – բարձրաձեք – մի բարձրացե՛ք, խաղալ – խաղացե՛ք – մի խաղացիր, խոսել – խոսացե՛ք – մի խոսացե՛ք, փորել – փորեցե՛ք – փորեք – մի փորեցե՛ք,  գիտենալ – իմացե՛ք – մի իմացե՛ք, մոտենալ – մոտեցե՛ք – մի մոտեցե՛ք:

Ժխտական խոնարհում

289. Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ: Ինչի՞ միջոցով արեցիր:

Օրինակ՝
Նա երեկոյան բակում էր: -Նա երեկոյան բակում չէր: 
Ձկների բնակարանը ծովն է: -Ձկների բնակարանը ծովն չէ:
Հատուկ նշված տեղով անցավ փողոցը: -Հատուկ նշված տեղով չանցավ փողոցը:
Առանց ջրի կյանք կա: -Առանց ջրի կյանք չկա:
Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր կան: -Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր կան
Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ աշխատեց Պետերբուրգի հանրային  գրադարանում: -Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ աշխատեց Պետերբուրգի հանրային  գրադարանում:

290. Նախադասություaնները ժխտական դարձրո՛ւ: Ի՞նչ փոփոխություններ կատարեցիր:

Օրինակ՝
Մարդը թափահարում է դրոշակը: – Մարդը չի թափահարում դրոշակը:

Խաչմերուկում շարժումը կառավարում է լուսակիրը:
Այդ լճի ջրերը սառչում են:
Նա իր երգը հորինել է ժողովրդի համար:
Շունչը պահած մարդը կարողանում է ջրի տակ մի րոպեից ավելի դիմանալ:
Նա հետաքրքրվում էր ամեն ինչով:
Նրա հարցերի թիվը հիմա մեծացել:
Երկու գրքերն իրարից տարբերվում են:

Նյութը կարդա, և հիշիր

Բայը ցույց է տալիս գործողություն: Բայի ուղիղ ձևերն ունեն -ել կամ -ալ վերջավորություն (խոսել, խաղալ): Բայն ունի երեք դեմք՝ (I, II, III), և երկու թիվ՝ (եզակի, հոգնակի), որոնք արտահայտվում են բայական համապատասխան վերջավորություններով կամ օժանդակ բայի ձևերով (եմ, ես, է, ենք, եք, են, էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին):

Բայը կարող է ցույց տալ ներկայում կատարվող, անցյալում կատարված կամ դեռ չկատարված, կատարվելիք գործողություն: Ըստ դրա էլ բայն ունի երեք ժամանակ՝ ներկա (գրում եմ), անցյալ (գրել եմ, գրեցի, գրում էի) և ապառնի (գրելու եմ, գրեմ, կգրեմ, պիտի գրեմ):

280. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծիր:

Աշխարհը շատ ուրախ կլինի, եթե մարդիկ չար չլինեն:
Մարդիկ շատ բարի կլինեն, եթե կատարվեն իրենց երազանքները:
Ապրելը շատ անհետաքրքիր կլինի, եթե չկատարվեն երազանքները:
Նրա աչքի լույսը կդառնաս, եթե կատարես իմ ցանկությունը:

281. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի՛ր:

Աշխարհը շատ տխուր կլինի, եթե մարդկություը վերանա:
Ամեն օր դպրոց գալը տոն կլինի, եթե առաջադրանքներ չտան:
Աշխարհում ամենաերջանիկ մարդը կլինեմ, եթե գնամ Հայաստան:
Փողոցում ոչ մի ավտոմեքենա չի լինի, եթե քանդված լինի մեր փողոցը:

282. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի՛ր:

Եթե ոչ մեկին ոչինչ չարգելեն, կլինի խառնաշփոթ:
Եթե մարդիկ լաց լինելն ու ծիծաղելը մոռանան կյանքը շատ տխուր կլինի:
Եթե մեր գրադարանի բոլոր գրքերը կարդաս, կլինես հանճար:
Եթե դպրոցական օրենքները աշակերտները հաստատեն,կլինի օրինակելի դպրոց :

283. Նախադասությունները լրացրո՛ւ: Գրածդ բայերն ընդգծի՛ր:

Եթե տիեզերագնաց դառնամ, ես նոր մոլորակ կհայտնաբերեմ:
Եթե իմ բոլոր երազանքներն իրականանան, ես կլինեմ ամենաուրախ մարդը այս գալակտիկայում :
Եթե նախօրոք ամեն ինչ հայտնի լինի, անհետաքրքիր կլինի :
Եթե ժամանակ ունենամ, կգամ Հայաստան:

263. Գրի՛ր, թե յուրաքանչյուր նախադասության մեջ գործողությունը ե՞րբ է կատարվում, և ընդգծի՛ր այն բառը, որ հուշեց:

Օրինակ՝
Պատմություն եմ գրում ձկների մասին: – Հիմա:

Դելֆինների մասին ամեն ինչ ուզում եմ իմանալ: – Հիմա
Նրանց մասին նոր գիրք է հրատարակվելու: – Հետո
Դելֆինների կանչերը կուսումնասիրեմ ու ամեն ինչ կհասկանամ: – Հետո
Այդ դելֆինը մի տղայի հետ իսկական ընկերություն էր անում: – եղել է
Այդ գիտնականը զբաղվում է ծովային փոքրիկ, բայց մոլեգին մի ձկնիկի՝  «ծովային սատանայի»  ուսումնասիրությամբ: – Հիմա

264. Պարզի՛ր, թե տրված բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված:

Ա. Շողում է, գտնում եք, վազում եմ, բերում եք, քշում է, կանչում եք, հիշում ենք, գտնում են:
Բ. Շողում էր, գտել եք, վազեց, բերեցիր, քշում էի, կանչել եք, հիշեցինք, գտանք:
Գ. Շողալու է, գտնելու եք, վազեմ, կբերես, քշելու եմ, կկանչեք, պիտի հիշենք, գտնեն:

Ա խմբի բառերը ներկա ժամանակով է։

Բ խմբի բառերը անցյալ ժամանակով է։

Գ խմբի բառերը ապագա ժամանակով է։

265. Նախադասությունը լրացրո՛ւ:

Բայն ունի երեք ժամանակ՝ ներկա, ապագա և անցյալ:

269. Տեքստը փոխի՛ր՝ սկսելով այսպես. «Աչքերը բողոքում են ….»: Տեքստի արտահայտած մտքի մեջ ի՞նչ փոխվեց:

Աչքերը բողոքում են, որ իրենք դեմքի վրա բոլորից բարձր են, բայց ամեն մի քաղցր բան, ասենք մեղրը, բաժին է ընկնում ո՛չ թե իրենց, այլ բերանին: Բայց երբ մարդը նրանց մեղր է տալիս, աչքերը կսկծացվով է ու արցունքոտվում է:

271. Փակագծերում տրված բայերը գրի՛ր պահանջված ձևով:

Ծարավ ագռավը թռավ կճուճի մոտ ջուր խմելու: Կտուցը ջրին որ չհասավ, (փորձել – չփորցեց) կճուճը թեքել: Բայց կճուճն ամուր կանգնել էր տեղում, ու ագռավը թեքել չկարողացավ: Նա մի քիչ (մտածել – մտածեց) ու մանր քարեր (լցնել – լցրեց) կճուճի մեջ: Ջուրը (բարձրանալ -բարդրացավ), (հասնել – հասավ ) կճուճի բերանին: Ու ագռավը հագեցրեց ծարավը:

274. Տեքստը փոխիր՝ սկսելով այսպես.«Հին ժամանակներում հույները կոչվում էին հելլեններ ….»:

Հին ժամանակներում հույները կոչվեցին – կոչվում էին հելլեններ, իսկ նրանց երկիրը՝ Հելլադա:
Հելլենները փոքր ժողովուրդ էին: Նրանք ապրեցին -ապրում էին բաժան- բաժան: Յուրաքանչյուր քաղաք ներկայացրեց – ներկայացնում էր մի ինքնիշխան պետություն՝ տարբեր օրենքներով ու սահմաններով: Սպարտան ամենանշանավոր քաղաքներից մեկն էր: Սպարտացիները կոչվեցին – կոչվում էին նաև լակոններ՝ իրենց ապրած վայրի անունով: Սպարտացիները սեղմ ու հակիրճ խոսեցին – խոսում էին: Այն ժամանակներից սկսած՝ սեղմ խոսակցության ոճը կոչվեց լակոնական: